Darwin’deki Darwin Havaalanı meteoroloji bürosunun hemen dışında bulunan bu kristal top, Avustralya’nın geleceğini söylemek için kullanılan bir araç değil ancak büyüleyici görüntüsü merak uyandırmaya yetiyor. Aslında antika bir bilimsel araç olan bu nesne bugün hala kullanılmaktadır.
Adından da anlaşılacağı üzere Campbell-Strokes Sunshine, güneş ışığının şiddetini ölçen ve kaydeden bir cihazdır. Bir termometrenin sıcaklığı ölçme prensibi ile aynı mantıkta çalışır. Cihaz, güneşin ışınlarını kalibre edilmiş bir kağıda konsantre eden yaklaşık 4 inç çapında sert bir cam küreden yapılmıştır. Güneş ısısı daha sonra bahsedilen kağıda etki ederek, kağıt üzerinde oluşan yanıkların yoğunluğuna bağlı olarak çeşitli ölçümler yapılmaktadır.
1853’de cihazı bulan mucit Francis Campbell, bu aletin isim babasıdır.
Güneş Işığı kaydedici
Şaşırtıcı olan ise, mucitin bir bilim adamı olmayışıdır. Francis Campbell, bir yazar ve akademisyendir. Kendi zamanındaki denemelerinde şeffaf cam topları kağıt yığınlarının üzerine bırakarak bol güneş ışığına maruz bıraktı ve yanmış kağıt deliklerini gözlemledi.
Elbette ki, bu bu ayna mercekler ile yapılan, güneş ışınlarını güçlendirme yöntemi eski yunan’da kullanıldığından yeni bir buluş değildi. Örneğin M.Ö 2. Yüzyılda Syracause kuşatması esnasında Archimedes, parabolik bir ayna kullanarak güneşten gelen ışınları düşman gemilerini yakarak etkisiz hale getirmede kullanmıştır.
Campbell bundan ilham alarak güneşin yoğunluğunu ölçüp kaydedebilecek bir şey olan kendi meteoroloji cihazını yapmaya karar vermiştir.
Kağıt şerit
İçi su dolu bir cam küre kullandı ve ahşap bir kap üzerine monte etti. Alet, yanıkların derinliğine göre güneş ışığının yoğunluğunu belirliyordu.
Başarılı meteorologlar, müthiş icadın farkına vardı ve 1879’da İrlanda daki bir fizikçi ahşap çerçeveyi metalle değiştirerek güncelledi. Ayrıca güneş ışınlarının kaydedilmesi için de çıkarılabilir kartlar kullanılmıştır.
Bugün Campbell Stokes Güneş Işığı Kaydedici, halen Dünya çapında sayısız meteoroloji ofisi ve gözlem evlerinde kullanılmaktadır.
Güneş ışığı kaydedici
Elektronik algılayıcılar kullanılmaya başlansa da, bir asır boyunca değerli bir ilham kaynağı ve bilgi kaynağı olmuştur, bu özelliğini sürdürmeye devam etmektedir. Hem öğrenciler hem de uzmanlar, güneş hakkında daha fazla bilgi edinmek için bu cihazın kayıtlarını halen inceliyorlar.
Bir İskoç yazar tarafından icat edilen cihaz kesinlikle mükemmel!
Güneş ışığı kaydedici
