Teknolojinin akıl almaz bir hızla ilerlediği şu günlerde, bazı meslekleri de aynı hızla makinelere ve yapay zekaya devrediyoruz. Yakın geçmişte yok olan el emeğine dayalı işlere, çok yakında daha karmaşık ve insani işler de dahil olacak. Bu yazımızda önümüzdeki otuz yılda makinelerin ve yapay zekanın insanların elinden alacağı mesleklere göz atıyoruz.
Eğer yakın geçmişte gerçekleşen teknoloji devrimini yakından takip ettiyseniz, ekonominin sağlam parçaları diyebileceğiniz işlerin birer ikişer ortadan kaybolduğuna da şahit olmuşsunuzdur. Bu sürecin önümüzdeki yıllarda daha da hızlanacağı ve hatta günümüzdeki iş bulma mekaniklerinin ciddi bir değişime uğrayacağına kesin gözüyle bakılıyor. Geleceğe yönelik kariyer ya da istihdam planlarınız varsa, bu derlememizi okumadan bir sonraki adımınızı atmayın.
#Posta Dağıtım Hizmetleri
Kağıt ve baskı teknolojisinin son on yolda giderek azaldığı bir dünyada, posta hizmetlerinin gerekliliği de günden güne sorgulanmaya başlandı. Şirketlerin dijital faturalara geçtiği, el ilanlarının internet reklamcılığı tarafından yerinden edildiği ve hesap ekstrelerinin e-posta kutusuna düştüğü günümüzde, posta dağıtımı artık küçük bir kitleye hizmet veriyor. Amazon gibi elektronik alışveriş devlerinin drone’lar aracılığıyla müşterilerine doğrudan dağıtıma başladığı düşünülürse, satıcı ve alıcı arasındaki ulak konumuna düşen posta dağıtımının önümüzdeki yıllarda tamamen teknolojiye yenik düşeceğini öngörmek mümkün. Bu öngörüyü rakamlar da doğruluyor. ABD’de yapılan bir araştırma, dünya genelindeki posta hizmetleri çalışan sayısının sadece geçtiğimiz on yılda %40 oranında azaldığını ortaya koydu.
#Tarım İşçiliği
Makineleşme ve otomasyonun yaygınlaşmasıyla birlikte el becerisi ve kas gücü gerektiren işlere duyulan ihtiyaç da günden günde kayboluyor. Tarlalarda günlerce süren hasat süreci, günümüzde (ekin türü ne kadar karmaşık olursa olsun) yüksek teknoloji ürünü makinelerle çok daha kısa sürede bitirilebiliyor. Yakın bir geçmişe kadar insanların üstünlüğü bulunan zeytin ve üzüm gibi hassas hasatlar bile dev makinelerle otomatik hale getirilmiş durumda.
Tarım işlerinin giderek azalması da bu teknoloji gelişmenin sonuçlarından biri. Gıda endüstrisi, birim alanda daha az maliyetle daha fazla besin üretmek için teknolojinin en son yeniliklerini kullanıyor. Yapılan araştırmalar, gelişmiş ülkelerdeki çiftçi nüfusunun, toplumun genelinin sadece %2’sine kadar gerilemiş olduğunu gösteriyor. Bu da özel ve hobi amaçlı tarım yapanlar dışında, tarım ve tarım işçiliğinin yakın zamanda teknolojiye yenileceğinin bir diğer göstergesi.
#Kasiyerlik
Yakın geçmişte marketlerde denenmeye başlayan “kendi kendine öde” sistemleri giderek yaygınlaşıyor. Belirli bir alana, doluluğu her zaman maksimize edilemeyecek kasalar ve kasiyerler dizmek yerine, marketler daha az alan kaplayan ve daha hızlı ödemeye yapmayı sağlayan alanlar kuruyorlar. Özellikle temassız kartların ve akıllı telefonlara yerleştirilen NFC ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte sayılar artan bu ödeme alanları, yakın gelecekte klasik kasaları tamamen yerinden edecek gibi görünüyor.
#Tur Operatörlüğü
İnternet’in gelişimiyle birlikte sarsılmaz görünen tahtını kaptıran bir diğer meslek de tur operatörlüğü. Günümüzde internet üzerinden, dünyanın her yerine çeşitli tur ve otel rezervasyonları yapmak mümkün. Dahası, internet ve sosyal medya kavramının hayatımıza girmesiyle, Airbnb ve Couchsurfing gibi düşük bütçeli konaklama alternatifleri de günlük hayatımızın bir parçası oldu. Buna paylaşım ekonomisiyle ve sosyal medyayla hayat bulan ulaşım araçları Über ve Blablacar da eklenince, alternatif rotalar ve turizm seçenekleri kullanıcıların önüne serilmiş oluyor. Bu da tüm bu işleri organize edip size sunan tur operatörlerinin sayısının her geçen gün daha da azalması anlamına geliyor.
#Kütüphanecilik
İnternetin doğrudan etkilediği bir diğer meslek de kütüphanecilik. Matbu neşriyatın yerini alan dijital yayıncılık, yeni kütüphanelerin açılma hızını da giderek düşürdü. İnternet devriminden önce insanları bilgiye erişmek için kullanabilecekleri tek kaynak olan kütüphaneler, artık çoğunlukla sessiz çalışma ortamları sunma amacındalar.
Tablet bilgisayarların ve e-kitap okuyucuların devasa kütüphaneleri taşınabilir hale getirdiği düşünüldüğünde, kütüphanecilere de eskisi kadar iş düşmediği çıkarımında bulunmak mümkün hale geliyor. Mevcut matbu kitapların tamamen dijitalleştirilmesi üzerine çalışan “Project Gutenberg” gibi önemli çalışmalar sonlandığında, kütüphanelerin -en azından şimdiki biçim ve işleyişiyle- hayatta kalamayacaklarını öngörebiliriz.
#Telefon Pazarlamacılığı
Çağrı merkezleri teknolojinin hat safhada kullanıldığı sektörlerin başında geliyor. Telefonda konuşan çalışanların verimliliğini artırmak adına kullanılan yazılımlar, en verimli çağrıları belirleyip, konuşmaların pozitif yanlarını analiz ediyor ve çağrı merkezi çalışanlarının performans raporlarını çıkartabiliyor.
Çağrı merkezleri dışa dönük çağrılarının önemli bir kısmını oluşturan telefon pazarlamacılığı, bu yazılımların gelişmesinden en çok etkilenecek alanların başında geliyor. Gelişen algoritmalar, yakın bir gelecekte potansiyel müşterilerin en çok hangi sözcüklere tepki verdiğini analiz ederek etkili metinler hazırlayacak ve bunu en doğru tonlamayla karşı tarafa iletebilecek hale gelecekler. Üstelik yorgunluk ve stres gibi insani olumsuzluklardan etkilenmeden…
#Enerji Sektörü İşçiliği
Dünyanın enerji ihtiyacını karşılayan fosil yakıtların ve nükleer santrallerin önemli çevre sorunlarına yol açabileceğini hepimiz biliyoruz. Bunun yanı sıra, her iki sektörde de limitli kaynaklar ve maliyet baskısı, teknolojinin yüksek oranlarda kullanılmasını gerektiriyor. Buna ilaveten, rüzgar, güneş ve hatta dalga enerjisi gibi çevreci enerji çözümlerinin artış göstermesi ve de bu enerji edinim yollarının bireysel kullanıcının alabileceği kadar ucuzlamış olması, enerji sektöründeki istihdamın önümüzdeki yıllarda giderek düşmesine neden olacak etmenler.
Elektrikli araçların, fosil yakıtla çalışan otomobillerin tahtını önümüzdeki yıllarda daha da güçlü bir şekilde sarsmaya başlayacağını düşünürsek, benzin istasyonları çalışanlarının da teknolojiye yenik düşeceğini söyleyebiliriz. Zira yakın bir gelecekte tamamen otomatize edilmiş ve çalışanlardan arındırılmış şarj istasyonları hayatımızın birer parçası olacak.
#Yük Taşımacılığı ve Şoförlüğü
İnsan müdahalesine gerek duymayan otonom araçların testleri tüm hızıyla sürüyor. Mevcut yol altyapısında bir değişikliğe gerek duymadan çalışabilen bu araçlar, sensörleri sayesinde yolu insan sürücülere göre daha iyi okuyor, olası acil durumlara insanlardan daha hızlı tepki veriyorlar. Ara vermeye ihtiyaç duymadan 7/24 çalışan bu insansız araçlar, bugünlerde çeşitli teknoloji yerleşkelerinde kontrollü olarak kullanılıyor. Google ve Tesla‘nın başını çektiği insansız otomobil projelerinin, yasal altyapının da oluşmasıyla birlikte yakında yollarda yerlerini almasına kesin gözüyle bakılıyor.
İnsansız araçların otomobillerle sınırlı kalmayacağı aşikar. Yakın gelecekte özellikle belirli rotalarda seyahat eden otobüs, kamyon-tır ve hatta yük gemisi gibi araçlar bilgisayar algoritmaları aracılığıyla hareket edecekler. Dağıtım araçları, taksiler ve hatta ambulansların da yakın gelecekte insansız araçlar tarafından işletileceğini öngörmek mümkün. Ancak bu ikili, karmaşık ve düzensiz karar alma mekanizmaları nedeniyle bir süre daha insan yönetimine ihtiyaç duyacaklar. Yine de tüm taşımacılık türlerindeki insan kontrolünün ve mesleklerinin yüzyılın sonunda tamamen yok olması öngörülüyor.
#Medikal İşler
Tıp sektörü gibi, mimimum hata gerektiren işlerde de insan emeğinin teknolojiye yenik düşmesi bekleniyor. Bir önceki kısımda bahsettiğimiz makine tabanlı taşımacılık teknolojilerinin gelişmesiyle trafik kazaları azalacağı için, bu kazalara müdahale etmesi beklenen ekiplerde de azalma yaşanacak. Tıp sektöründeki insan faktörünü azaltacak bir diğer gelişme de, kişisel tetkik teknolojilerinin artması olacak. Vücudunuza enjekte edilen nano boyutlu makineler, vücudunuzun çalışma ritmini düzenli aralıklarla tetkik ederek hastalıkları belirtiler artış göstermeden, çok daha yüksek bir doğruluk oranıyla tahmin edebilecek. Bu da önümüzdeki otuz yılda, özellikle teşhis ve test alanlarında daha az doktor ve tıbbi personele ihtiyaç duyulacağının bir belirtisi.
#Üniversite ve Diğer Eğitim İşleri
İnternetin klasik eğitimin yerini almaya başladığı şu günlerde, okullar hedef ve vizyonlarını belirlemede güçlük çekiyor. Çok değil, sadece otuz yıl öncesine kadar bilimsel bilgiye erişimin yegane yollarından biri olan yüksek okul ve üniversiteler ve üniversite hocaları, bugün bu unvanlarını internet ile paylaşmak durumundalar. İnternet üzerinden verilen derslerin giderek yaygınlaşması ve insanların fiziksel olarak aynı binada bulunmaya gerek duymadan bir araya gelip çalışabilmesi, okulların, sınıfların ve öğrenci-öğretmen etkileşimin yeniden ele alınmasını gerektiriyor.
Uzak gelecek ise, eğitimin tamamen insan faktöründen arıdnırılıp, bireysel öğrenmeye doğru yöneleceğini gösteriyor. Artan eğitim masrafları ve gelişen teknolojinin, bireyleri bu yeni yaklaşıma doğru ittiği bir gerçek. YouTube videoları üzerinden kendi kendini eğiten enstürman virtüözleri, yetişkinler seviyesinde programlama yapabilen çocuklar her geçen gün karşılaştığımız gerçekler oldu. Teknolojinin ve bireysel öğrenmenin hızla geliştiği çağımızda eğitim sisteminin bir reforma uğrayacağı ve bu sistem içerisinde daha az personel göreceğimiz günler oldukça yakın.
#Sivil Havacılık Pilotları
Otomatik pilot uçaklarda uzun süredir yer alan bir teknoloji. Havacılık sektöründe tüm uçuş bilgilerinin ve pilot kararlarının saniye saniye kaydedildiği sistemler de halihazırda kullanılıyor. Geriye bu ikiliyi birleştirmek kalıyor. Önümüzdeki yıllarda uçuş verilerinin analiz edilmesiyle birlikte en doğru kararı bir insandan daha iyi verebilecek bir yapay zekanın geliştirilmesi planlar dahilinde. İnsansız hava araçları, günümüzde ordu düzeyinde çeşitli boyut ve görevler için zaten kullanılıyor. Bu teknolojinin sivil havacılığa da aktarılması ve grostonluk dev yolcu uçaklarının tıpkı drone’lar gibi uzaktan kumanda ile yönetilebilir hale gelmesi sadece birkaç yıl içinde gerçekleşebilir.
İş takip programı gibi online takip sistemleri yaygınlaştıkça birçok meslek yok olmaya yüz tutuyor. Özellikle insanların yerine kullanılabilecek programların artması birçok işi yok etti. Konu ile ilgili yazı için teşekkürler.