Bir hız trenine bindikten veya bir teknede deniz tuttuktan sonra kendinizi hiç dengesiz hissettiniz mi? Astronotlar uzaydan Dünya’ya döndüklerinde, daha yoğun olabilen benzer bir his yaşarlar.
İniş yaptıklarında kaslar, kemikler, iç kulak ve organlar dâhil tüm vücutları Dünya’nın yerçekimine yeniden uyum sağlamaya başlar. Astronotlar döndüklerinde genellikle baş dönmesi, sersemlik, mide bulantısı ve dengesizlik hissettiklerini bildirirler. Bu belirtiler “karabacakları” oluşana kadar birkaç gün sürebilir.
Astronotların Dünya’ya yeniden giriş yaptıklarında sağlıklarının iyi olduğuna emin olmak için çok fazla çalışma yapılırken, NASA’nın İnsan Araştırma Programındaki bir grup bilim insanı biraz farklı bir şeye odaklanıyor: Astronotların inişten sonra kritik görevleri ne kadar çabuk gerçekleştirebilecekleri!
NASA’nın Huston’daki Johnson Uzay Merkezi’de insan performansı çalışmaları yapan bilim insanı Jason Norcross, “NASA, Artemis aracılığıyla yakında ilk kadını, ilk beyaz olmayan insanı ve diğer mürettebat üyelerini Ay’ın yüzeyine gönderecek. Ve bundan sonra gözlerimiz Mars’ın üzerinde olacak.” diyor ve ekliyor, “Mürettebat üyelerinin Mars ve Ay’da, özellikle acil durum senaryolarında, Dünya’daki operatörlerden çok fazla geri bildirim almadan harekete geçmeye hazır olmaları gerekecek. Bu yüzden şunu bilmeliyiz: Astronotlar gezegen yüzeyine indikten hemen sonra fiziksel olarak ne yapabilirler? İnişten sonra belirli görevleri yerine getirmek için ne kadar beklemeliler?”
Bu soruları yanıtlamaya yardımcı olmak için Nocross ve NASA’nın İnsan Fizyolojisi, Performansı, Koruma ve Operasyon Laboratuvarı ile NASA’nın Nörobilimler Laboratuvarı’ndan karma bir ekip, NASA’nın SpaceX Crew-2 ve Crew-3 görevlerinde yer almak için gönüllü olan astronotlar için bir engel parkuru tasarladı. Bu ekip Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan ayrılmadan önce, iki görevi yerine getirdi: sahte bir iniş kapsülünden çıkmak ve bir uzay giysisi giyerek bir gezegen yüzeyinde simüle edilmiş bir uzay yürüyüşü. Ardından, Dünya’ya döndükten hemen sonra, aynı ekip aynı görevleri (inişten birkaç saat sonra simüle edilmiş kapsül çıkışı ve yaklaşık bir gün sonra gezegen yüzeyi uzay yürüyüşü pratiği) tamamlamaya çalışacak.
İlk görev için araştırmacılar yerleştirildiğinde bir uzay kapsülünün ana hatlarını oluşturan hafif metal borudan yapılmış bir maket geliştirmek için aylar harcadılar. Bu portatif çerçeve büyük bir sırt çantasına sığıyor. Ekip, Crew Dragon kapsülünün denize iniş yapacağı yere yakın bir havaalanında sahte kapsülü kuracak. Her astronot içine girecek, uzanacak ve test başlayacak.
Test sırasında astronot ayağa kalkar ve sahte kapsülün sınırlarını göz önünde bulundurarak kapsülün tepesinden bir merdiven açar. Daha sonra merdiveni emniyete alacaklar, bir hayatta kalma paketi alacaklar, merdivene tırmanacaklar ve hayatta kalma paketini kapsülün tepesindeki bir kapaktan yakınlarda duran bir araştırmacıya verecekler. Son olarak astronot merdivenden inecek, yaklaşık 25 fit yürüyecek ve sonra başlangıç noktasına geri dönecek.
Konu hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için şurayı ziyaret edebilirsiniz.
